Het einde van de mannenfiets is nabij. Koersfietsen, ja, die behouden hun horizontale buis. Maar fietsen voor dagelijks gebruik – vandaag vooral elektrische – doen het tegenwoordig zonder de stang. Die heeft overigens nooit echt nut gehad. In de woorden van Johan ‘De Leeuw’ Museeuw, trotse bezitter van een zogenaamde damesfiets: “Herenfietsen bestaan alleen nog voor mannen die nodig willen tonen dat ze échte mannen zijn.”
We moeten daar niet flauw over doen: in Nederland kennen ze iets van fietsen. Dus als onze noorderburen over het rijwiel spreken, luisteren wij. Nu verklaren ze daar min of meer de herenfiets dood. Weg met de stang, kopt de krant AD. En binnenin zegt Daan van Renselaar, van de grote fietsenproducent Stella, dit: “Slechts één of twee procent van onze fietsen zijn nog ouderwetse herenfietsen.” Zou zijn einde echt nabij zijn? Gedaan met liesverrekkingen bij het opstappen? Nooit meer een accidentele schop tegen een kinderhoofd als je een zitje achterop hebt? En heeft die horizontale buis überhaupt ooit nut gehad, want een man fietst toch even comfortabel op een damesfiets?
Om te beginnen: het klopt. De teloorgang van de herenfiets is reëel, zeggen Belgische producenten. Bij Oxford verkochten ze vroeger ongeveer evenveel mannen- als vrouwenfietsen. “Maar de klassieke stadsfiets op zich is een verdwijnend product”, zegt manager Nicolas Vandeleur. “We verkopen nu meer dan de helft elektrische fietsen, en daar is 80 procent een damesmodel.”
Hoge en lage opstap
“De herenfiets boert al even achteruit”, zegt Stefan Mariën, vierde generatie fietsenbouwer bij L’Avenir, en verdeler van Gazelle, een Nederlands merk. “Daar is het aandeel elektrische fietsen 90 procent, en daarbinnen is 90 procent een damesmodel. Tien jaar geleden was een e-bike iets voor gepensioneerden, nu niet meer. Bij Gazelle spreken ze trouwens niet meer over damesfietsen en herenfietsen. Wel over fietsen met een lage opstap of een hoge opstap.”
Het verschil is ook altijd artificieel geweest, zegt Vandeleur. “Dat is gewoon zo gegroeid. Dames droegen vroeger een rok of een kleed, dus ze konden hun been maar moeilijk over die horizontale stang zwieren. Nu is het traditie, meer niet. Want een damesfiets is net zo sterk als een herenfiets.” Mariën: “Bij fietsen voor dagelijks gebruik heeft die stang inderdaad geen enkel nut. Een driehoekig frame is stijver, dat wel. Een frame met lage opstap zal nooit breken, maar als je er de Muur van Geraardsbergen mee oprijdt, zal dat wat meer wringen en bewegen. Dat leeft, hé. Daarom is de horizontale stang een blijver bij de racefietsen en mountainbikes.”
Gemakkelijker aan rood licht
Nochtans, de grote Johan Museeuw heeft ooit, in 1994, Parijs-Roubaix gereden met een soort damesfiets. Die hij toen wel boos in de gracht heeft gegooid. Een vergissing wil hij die fiets niet noemen, maar toch. “Hij zou vandaag niet meer gemaakt worden. Destijds deden ze geen research zoals nu. Anders hadden ze gezien dat ik veel te veel wattage verloor tijdens het fietsen.” In elk geval: De Leeuw kent iets van fietsen. Hij heeft nog altijd een hoop racefietsen thuis. “Maar ik heb ook een elektrische fiets, om naar de winkel te gaan. En dat is er een met lage opstap, ja. Ik durf al eens met een boodschappenzakje aan mijn stuur te rijden, en dan is zo’n model gewoon veiliger. Een e-bike weegt tot vijftien kilo zwaarder, dat houd je moeilijker in evenwicht. Dan is het met een lage opstap ook makkelijker om bij het rode licht af te stappen.”
Hetzelfde geldt voor gewone fietsen, zegt Museeuw. “Maar ja, mannen wilden niet met een damesmodel rijden, hé. Nu beseffen ze: een vrouwenfiets is ook niet verkeerd. Eigenlijk zijn herenfietsen er alleen nog voor mannen die nodig moeten tonen dat ze echte mannen zijn. En die niet willen wijken voor wat handiger en veiliger is. Maar de constructeurs zullen die niet blijven maken. De mannenfiets? Die komt niet meer terug.”
Jesse Van Regenmortel
Copyright © 2021 Mediahuis